Spis treści:
1. Jak zwiększyć izolacyjność akustyczną okien?
2. Co wpływa na izolacyjność akustyczną okien?
3. Współczynniki izolacyjności akustycznej okien
4. Dobór okien na podstawie wartości wskaźników izolacyjności akustycznej
5. Okna dźwiękoszczelne skrojone na miarę
Jak zwiększyć izolacyjność akustyczną okien?
Izolacyjność akustyczna przegrody (np. ściany) informuje nas o tym, o ile decybeli zmniejsza ona natężenie dźwięków docierających do pomieszczenia z zewnątrz budynku. Poziom dźwiękoszczelności ściany zewnętrznej, w której znajdują się okna, drzwi oraz nawiewniki określamy wykonując odpowiednie pomiary bezpośrednio na miejscu lub korzystając ze wzoru zawartego w normie PN-B‑02151-3:2015-10:
gdzie:
Rp - izolacyjność akustyczna właściwa części pełnej przegrody zewnętrznej [dB],
Rp,i - izolacyjność akustyczna właściwa i-tego okna/drzwi balkonowych [dB],
Dn,e,j - elementarna znormalizowana różnica poziomów, która określa właściwości izolacyjne j-tego nawiewnika powietrza [dB],
Sp - pole powierzchni rzutu pełnej części przegrody zewnętrznej pomieszczenia na powierzchnię fasady lub dachu widzianej od strony pomieszczenia [m2],
So,i - pole powierzchni i-tego otworu okiennego/drzwi balkonowych widzianych od strony pomieszczenia [m2],
S - pole powierzchni rzutu przegrody zewnętrznej pomieszczenia na powierzchnię fasady lub dachu widzianej od strony pomieszczenia S = Sp+ So [m2],
m - liczba okien/drzwi balkonowych w danym fragmencie przegrody zewnętrznej pomieszczenia,
k - liczba nawiewników powietrza w przegrodzie zewnętrznej, niezależnie od miejsca usytuowania.
Od razu uspokajamy, że tego typu specjalistyczne obliczenia akustyczne zostawiamy projektantom i architektom. Powyższy wzór ma jedynie zobrazować, jak wiele elementów ma wpływ na stopień izolacyjności akustycznej ścian zewnętrznych i jak skomplikowane zależności między nimi zachodzą. W dalszej części artykułu skupimy się na jednej ze składowych tego równania, a mianowicie na izolacji akustycznej okien. Wyjaśnimy, jak prawidłowo interpretować podstawowe wskaźniki oraz co można zrobić, żeby nasza stolarka skuteczniej chroniła domowników przed nadmiernym hałasem. Zapraszamy do lektury!
Co wpływa na izolacyjność akustyczną okien?
Na izolacyjność akustyczną okien mają wpływ takie jego elementy jak: rodzaj przeszklenia, szczelność docisku skrzydła do ościeżnicy, wymiary i kształt okna, profile, kształtowniki, nawiewniki oraz montaż. Większość z nich wybieramy na etapie zakupu nowego okna. Pytanie brzmi, czy możemy jeszcze coś poprawić, jeśli użytkowane przez nas okna nie zapewniają skutecznej ochrony przed hałasem? Odpowiedź brzmi: tak, ale nie zawsze będą to rozwiązania wystarczająco skuteczne.
Pierwszym krokiem może być regulacja siły docisku skrzydła do ościeżnicy. Zwiększając szczelność, zwiększamy jednocześnie skuteczność izolacji od hałasów z zewnątrz. W oknach z okuciami Winkhaus activPilot, regulację szczelności przeprowadza się poprzez odpowiednie ustawienie ośmiokątnych grzybków ryglujących. Są one zbudowane na zasadzie mimośrodu (z jednej strony pierścień jest grubszy, z drugiej cienki, a pomiędzy nimi jest kilka grubości pośrednich). 
Na zdjęciach: Mimośrodowe grzybki w okuciach activPilot firmy Winkhaus umożliwiają wygodną regulację szczelości okien:
- regulacja na wiosnę i jesień
- regulacja na lato
- regulacja na zimę
Przekręcając grzybek tak, aby jego najgrubsza ścianka skierowana była do przylgi, uzyskujemy większy docisk skrzydła do ramy, a więc większą szczelność i skuteczniejszą ochronę przed hałasem. Więcej informacji o regulacji okien znajdą Państwo w artykule: Jak regulować okna i kiedy warto to robić?
Kolejnym pomysłem jest montaż rolet zewnętrznych. Przy spuszczonych roletach, poziom dźwięków w pomieszczeniach może obniżyć się o około 6-14 decybeli. W związku z tym, że raczej nie korzystamy z nich w ciągu dnia, jest to sposób na ochronę przed hałasem w godzinach wieczorno-nocnych.
Bardziej inwazyjnym rozwiązaniem jest wymiana pakietów szybowych w oknie na takie, które charakteryzują się większą izolacyjnością akustyczną. Optymalną ochronę przed hałasem zapewniają pakiety składające się z szyb o różnej grubości (masie). Okazuje się bowiem, że dwie tafle szklane o grubości 6 mm mają gorsze parametry niż połączenie szyby 6-cio z 4-ro milimetrową. Dla wzmocnienia izolacji hałasu, w pakietach dźwiękoszczelnych stosuje się szyby laminowane specjalną folią akustyczną PVB.
Warto pamiętać, że ze względu na określoną szerokość już zamontowanych szyb, wymiana nie zawsze będzie możliwa. Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, dlatego zachęcamy do kontaktu i konsultacji z firmami serwisowymi, których katalog znajduje się pod adresem: https://sklep.winkhaus.pl/pl/storepickup.
Jeśli w oknach zamontowane są nawiewniki, warto sprawdzić ich izolacyjność akustyczną. W przypadku zbyt słabej izolacji, warto rozważyć wymianę na nawiewniki o lepszych parametrach.
Jeśli powyższe rozwiązania okazały się nieskuteczne, pozostaje próba zwiększenia izolacyjności akustycznej ścian, drzwi lub wymiana okien na nowe.
Współczynniki izolacyjności akustycznej okien
Wskaźnik izolacyjności akustycznej jest szczególnie istotny podczas wybierania nowych okien lub drzwi. Mówi on o stopniu tłumienia dźwięków docierających z zewnątrz. Im wyższa wartość współczynnika, tym okno zapewnia lepszą ochronę przed hałasem.
Izolacyjność akustyczna okien podawana jest w decybelach, jako ważony wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwej:
Rw (C, Ctr)
gdzie:
C - widmowy wskaźnik adaptacyjny dla dźwięków o średniej i wysokiej częstotliwości (np. ruch drogowy na autostradach i drogach szybkiego ruchu o prędkości większej niż 80 km/h, ruch kolejowy o dużej prędkości, zakład przemysłowy emitujący hałas z przewagą wysokich częstotliwości),
Ctr - widmowy wskaźnik adaptacyjny dla dźwięków o niskiej i średniej częstotliwości (np. komunikacja drogowa w mieście, ruch kolejowy o małej prędkości, zakład przemysłowy emitujący hałas z przewagą niskich częstotliwości, muzyka dyskotekowa).
Wyobraźmy sobie zatem, że okna oferowane przez danego producenta mają wskaźnik Rw wynoszący 40 dB (-1, -4). Liczba ta nie oznacza rzeczywistej izolacyjności akustycznej okien. Bardziej precyzyjne są tzw. wskaźniki oceny izolacyjności akustycznej właściwej RA1 oraz RA2:
RA1 = Rw + C
RA2 = Rw + Ctr
Można powiedzieć, że współczynniki C i Ctr oznaczają wartości, o które należy skorygować parametr Rw, aby uzyskać rzeczywiste tłumienie dla określonych dźwięków. Wartości wskaźników C i Ctr mają wartości ujemne (C = -1 -3 dB, Ctr = -4 -8 w zależności od konstrukcji okna), a zatem wartości RA1 i RA2 są zawsze mniejsze od wartości Rw.
W naszym przykładzie:
RA1 = 40 + (-1) = 39 dB
RA2 = 40 + (-4) = 36 dB
Oznacza to, że nasze przykładowe okno tłumi hałasy docierające do pomieszczeń o 39 dB w przypadku budynków znajdujących się w pobliżu dźwięków o średniej i wysokiej częstotliwości (wymienionych dla widmowego wskaźnika adaptacyjnego C) oraz o 36 dB w przypadku warunków dźwiękowych opisanych dla widmowego wskaźnika adaptacyjnego Ctr.
W praktyce, zdecydowanie częściej mamy do czynienia ze wskaźnikiem Ctr. Załóżmy, że tak jest też w naszym przykładzie. W dalszych rozważaniach będziemy się zatem posługiwać wskaźnikiem RA2 o wartości 36 dB.
WAŻNE: Upewnij się, że wartości wskaźników izolacyjności akustycznej podawane przez producenta dotyczą całych okien, a nie tylko pakietu szybowego.
UWAGA:Można spotkać określenie “dźwiękochłonne” w kontekście szyb lub całych okien. Warto wiedzieć, że nie jest to to samo, co izolacja akustyczna. Dźwiękochłonność jest to zdolność rozpraszania dźwięków i ograniczanie ich odbicia od danej powierzchni. Pomieszczenia o dobrej dźwiękochłonności charakteryzują się dobrą akustyką i brakiem pogłosu (tzw. echa).
Dobór okien na podstawie wartości wskaźników izolacyjności akustycznej
W poprzednim akapicie policzyliśmy przykładowe wartości wskaźników oceny izolacyjności akustycznej właściwej okna. Jak te liczby przełożyć na praktykę? Czy izolacyjność na poziomie 36 dB wystarczy, żeby zapewnić komfort i ciszę w Waszym domu?
Wszystko zależy od natężenia hałasu zewnętrznego. Pobliska droga, linia kolejowa lub lotnisko mogą generować hałas rzędu 70-90 dB. Na potrzeby naszego przykładu przyjmijmy wartość najniższą, czyli 70 dB w ciągu dnia. Potrzebna nam jest jeszcze oczekiwana wartość natężenia dźwięku wewnątrz budynku. Polska norma budowlana PN-B-02151-3:2015-10 "Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem w budynkach" określa komfortowy i bezpieczny poziom natężenia dźwięku w pomieszczeniach mieszkalnych na 40 dB w dzień oraz 30 dB w nocy.
Wracając do naszego przykładu: różnica między hałasem zewnętrznym (70 dB) a dopuszczalnym w ciągu dnia (40 dB) wynosi tu 30 dB. Okna z naszego przykładu mają wskaźnik równy 36 dB, co oznacza, że zapewnią odpowiedni poziom izolacji od hałasu zewnętrznego. Moglibyśmy nawet pokusić się o wybór okien o niższej izolacyjności akustycznej (o ile przełoży się to na zauważalne oszczędności finansowe).
Warto pamiętać, że po zamontowaniu okna, może ono nie osiągnąć maksymalnych wartości zadeklarowanych we wskaźnikach RA1 oraz RA2. Wpływ na obniżenie izolacyjności może mieć między innymi stopień dokładności montażu czy zastosowanie wywietrzników.
Okna dźwiękoszczelne skrojone na miarę
Przed zakupem okna, zawsze warto sprawdzić, jaka izolacyjność akustyczna jest nam rzeczywiście potrzebna. Zapobiegnie to sytuacji zakupu okien, które zbyt słabo chronią przed hałasem, jak i niepotrzebnej inwestycji w drogie okna o podwyższonej izolacyjności akustycznej do mieszkania położonego w cichej okolicy.
Faktem jest, że ceny okien dźwiękoszczelnych mogą być wyższe niż okien o standardowych parametrach, pamiętajmy jednak, że skutkiem długotrwałego wystawienia na działanie hałasu mogą być poważne problemy ze zdrowiem i dobrym samopoczuciem, takie jak: zakłócenia snu, zwiększone ryzyko schorzeń sercowo-naczyniowych, trudności z koncentracją i nauką, a w skrajnych przypadkach - utrata słuchu.
Odpowiednio dobrane okna, a w razie potrzeby także dodatkowe zabezpieczenia akustyczne, są inwestycją w komfort i zdrowie wszystkich domowników.
Napisała: Irena Sokołowska-Szypiłło