Spis treści:
1. Co zrobić, żeby okna nie parowały?
2. Dlaczego woda skrapla się na oknach?
3. Domowe sposoby na zaparowane szyby w domu
4. Skraplanie wody na oknach - podsumowanie
Co zrobić, żeby okna nie parowały?
Kondensacja powierzchniowa pary wodnej, choć brzmi jak skomplikowane pojęcie z pogranicza fizyki i chemii, w rzeczywistości jest zjawiskiem, z którym spotykamy się bardzo często w codziennym życiu. Najczęstszym chyba przykładem są zaparowane lustra w łazience po kąpieli czy prysznicu, “zamglone” okulary po przejściu z zimnego do ciepłego pomieszczenia, a także zimny słoik, który chwilę po wyjęciu z lodówki, pokrywa się kropelkami wody.
Zasada działania tego zjawiska polega na tym, że przy temperaturze równej lub niższej niż tzw. punkt rosy, para wodna zawarta w powietrzu zmienia swój stan skupienia z gazowego na płynny. Skroplona para wodna może zacząć osadzać się na powierzchniach takich jak ściany czy okna, ale może również przyjąć postać mgły czy chmury.
Temperatura punktu rosy uzależniona jest od temperatury powietrza oraz wilgotności względnej. Przykładowo, jeśli w mieszkaniu panuje temperatura 20 °C i wilgotność na poziomie 50%, para wodna zacznie się skraplać przy temperaturze ≤ 9,26 °C. W celu określenia temperatury punktu rosy dla innych przypadków, można posłużyć się danymi z poniższej tabeli lub skorzystać z jednego z internetowych kalkulatorów punktu rosy. 
Dlaczego woda skrapla się na oknach?
Odpowiedź na pytanie o przyczyny zaparowanych szyb w domu znajduje się w dużej mierze w poprzednim akapicie i w dużym skrócie brzmi: dzieje się tak dlatego, że powierzchnia szyb osiągnęła temperaturę punktu rosy.
Bardzo ważnym aspektem wilgoci na oknach jest dokładne miejsce jej występowania: czy para skropliła się po stronie wewnętrznej, zewnętrznej a może pomiędzy szybami? Rozważmy każdy z tych przypadków:
- Woda skrapla się po stronie wewnętrznej (od strony mieszkania). Oznacza to, że szyby osiągnęły w tym miejscu taką temperaturę, która przy danej wilgotności względnej w mieszkaniu aktywowała proces skraplania. W takim przypadku warto sprawdzić poziom wilgotności w mieszkaniu (za komfortową dla człowieka uznaje się wilgotność mieszczącą się w przedziale 40-60% przy optymalnej temperaturze w mieszkaniu na poziomie 20-22°C) oraz stopień izolacyjności cieplnej naszych okien (o dobrej izolacyjności możemy mówić przy współczynniku przenikania ciepła Uw ≤ 0,9 W/(m2∙K)). Jeśli zarówno parametry izolacyjności cieplnej okien, jak i poziom wilgotności przyjmują zadowalające wartości, nie ma się czym martwić. Prawdopodobnie zaparowane szyby zdarzają się tu sporadycznie, a rozwiązaniem będzie przetarcie ich suchą ściereczką. Jeśli natomiast okna nie są wystarczająco “ciepłe”, warto rozważyć wymianę całych okien lub pakietu szybowego na takie, które posiadają lepszą izolacyjność cieplną. Innym rozwiązaniem może być montaż rolet lub żaluzji fasadowych po stronie zewnętrznej. Więcej o energooszczędnej stolarce dowiedzą się Państwo z artykułu Współczynnik przenikania ciepła okna.
- Woda skrapla się po stronie zewnętrznej - najczęściej dzieje się tak w porach roku, gdy możliwe staje się, że temperatura powierzchni szyby zewnętrznej jest niższa od temperatury otaczającego ją powietrza, a więc w okresie późnej wiosny i na początku jesieni, gdy nie korzystamy z ogrzewania w pomieszczeniach, a temperatura w nocy może znacznie spadać. Dla tych z Państwa, którzy zaobserwowali w swoich oknach skraplanie wody od strony zewnętrznej mamy dobrą wiadomość: jest to potwierdzenie wysokiej izolacyjności cieplnej Waszych okien. Oznacza bowiem, że szyby zewnętrzne nie “zabierają” ciepła z pomieszczeń do ogrzania swojej powierzchni.
- Woda skrapla się pomiędzy szybami - to jest sytuacja najbardziej problematyczna, oznacza bowiem, że doszło do rozszczelnienia pakietu szybowego. Jeśli opisywany tu problem pojawił się w stosunkowo nowych oknach, należy uznać to za istotną wadę szyby, która powinna zostać wymieniona przez sprzedawcę lub gwaranta. Pamiętać również należy, że stopniowa utrata hermetyczności połączenia oraz ubytek gazu szlachetnego z przestrzeni międzyszybowej jest naturalnym procesem, który jest objawem naturalnego zużycia, przewidzianym i opisanym w polskich normach. Standardowa szyba zespolona dobrej jakości powinna zachować swoje właściwości izolacyjne przez minimum 10 lat.
Domowe sposoby na zaparowane szyby w domu
Z poprzedniego rozdziału wynika, że tak naprawdę domowymi sposobami możemy zaradzić jedynie skraplaniu się pary wodnej po stronie wewnętrznej szyb. Skraplania od strony zewnętrznej w ogóle nie klasyfikujemy jako problem, natomiast w przypadku występowania pary między szybami, konieczna jest interwencja producenta okien lub firmy serwisowej. Przypomnijmy zatem, że regularne (często po nocy) występowanie kondensacji pary wodnej na szybach od środka pomieszczenia może wynikać ze zbyt dużej wilgotności względnej w mieszkaniu albo ze zbyt małej izolacyjności cieplnej okien.
Jeśli wilgotność w mieszkaniu przekracza 65%, warto spróbować obniżyć ją do bardziej optymalnego poziomu 40-60% poprzez:
- regularne wietrzenie pomieszczeń (szczególnie tych narażonych na częste działanie dużej ilości pary wodnej, a więc kuchni i łazienki). W ofercie firmy Winkhaus znajdą Państwo wiele rozwiązań zwiększających efektywność, wygodę i bezpieczeństwo wietrzenia mieszkania czy domu, są to między innymi: uchył wielostopniowy, okucia activPilot Comfort oraz ogranicznik otwarcia okna. Więcej na temat skutecznej wentylacji przeczytają Państwo w artykule Mikrowentylacja w oknach.
- dostosowanie szczelności okien do potrzeb i aktualnych warunków - okucia okienne firmy Winkhaus wyposażone są w rolki (autoPilot oraz proPilot) lub ośmiokątne grzybki ryglujące (activPilot), które pozwalają na dostosowanie docisku skrzydła do ramy do pory roku. Po więcej informacji zapraszamy do artykułu Jak regulować okna i kiedy warto to robić?
- stosowanie osuszaczy powietrza (nazywanymi także pochłaniaczami wilgoci).
Skraplanie wody na oknach - podsumowanie
Skraplanie wody na szybach w oknach domowych (również tych dachowych) jest skutkiem działania praw fizyki. Jeśli woda nie skrapla się między szybami, tylko po stronie zewnętrznej lub wewnętrznej okna, nie mamy powodu do niepokoju. Okna o dobrym współczynniku przenikania ciepła, regularne wietrzenie pomieszczeń i utrzymywanie wilgotności na odpowiednim poziomie nie tylko minimalizują parowanie szyb, ale przyczyniają się również do komfortu i dobrego samopoczucia wszystkich domowników.
Napisała: Irena Sokołowska-Szypiłło